کاربرد کابل‌ها صرفا انتقال جریان برق به مصرف‌کننده‌ها نیست و برخی سیم و کابل‌ها برای انتقال داده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. کابل کنترل یا کابل فرمان یک کابل چند رشته‌ای است که هر کدام از این رشته سیم‌ها به منظور ارسال سیگنال کنترلی یا اندازه گیری، کاربرد دارد.
در پاسخ به این پرسش که کاربرد کابل کنترل یا فرمان چیست؟ باید اشاره کنیم که کابل کنترل یا فرمان کابلی است که کاربرد زیادی در کابل‌کشی صنعتی داشته و از این حیث موارد مصرف زیادی دارد.
عموما این دسته از کابل‌ها برای انتقال سیگنال آنالوگ و سیگنال‌های دیجیتال به کار گرفته می‌شوند. این سیگنال‌ها برای اندازه‌گیری و کنترل جریان، انرژی، توان و باز یا بسته نمودن خط مورد استفاده قرار می‌گیرند.
لازم به توضیح است که عمده مصرف این نوع از کابل‌ها در سیگنال‌های دارای جریان و ولتاژ پایین است. گستردگی مصرف این دسته از کابل‌ها بسیار زیاد است و به وفور به عنوان کابل‌کشی در زیر زمین، در داخل آب یا در فضاهایی که امکان ضربه یا آسیب مکانیکی وجود دارد مورد استفاده قرار می‌گیرند.
از آن‌جایی‌که کابل‌های کنترل و فرمان در ارسال سیگنال‌های فرمان مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ به همین دلیل نیازی به ولتاژ بالا ندارند. از مزایای این دسته از کابل‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- مقاوم در برابر شعله
- هالوژن فری
- مقاوم در برابر اشعه ماورای بنفش
- وزن سبک
- کم دود
- مقاوم در برابر هیدروکربن‌ها و روغن‌ها
- مقاومت در برابر جانوران موذی
ویژگی کابل فرمان
در راستای بیان ویژگی‌ها و مشخصات منحصر به فرد کابل فرمان؛ برای پاسخ به پرسش کابل کنترل یا فرمان چیست؟ لازم به توضیح است که این دسته از کابل‌ها نیز مانند سایر انواع کابل‌ها از دو بخش هادی (رسانا) و عایق (روکش) تشکیل شده‌اند.
عموما در ساختمان کابل‌های فرمان از هادی مس آنیل شده استفاده می‌شود و برای قسمت عایق از ترکیبات PVC بهره گرفته می‌شود. ضمنا در بعضی از انواع کابل‌های فرمان؛ هادی کابل از نوع مس افشان، نیمه افشان و مفتولی است.
روکش کابل مقاومت بسیار بالایی بخصوص در برابر ضربات فیزیکی وارد شده به کابل دارد. در کابل‌های فرمان افشان بدون شیلد؛ روکش از ترکیبات PVC و اغلب به رنگ طوسی است.
ولی کابل‌های فرمان افشان شیلد دار دارای روکشی از جنس نوارهای پلی استری هستند که به دور رشته‌ها تابیده شده است. ضخامت این روکش در کابل‌های فرمان معمولا در حدود 1 میلی‌متر است.
نحوه قرارگیری رشته‌ها در داخل کابل فرمان به این صورت است که رشته‌ها به صورت لایه لایه و به حالت هم مرکز به دور هم تابیده می‌شوند و به هیچ عنوان از کابل‌های با یک رشته در مرکز به عنوان کابل فرمان استفاده نمی‌شود.
انواع کابل فرمان
و اما انواع مختلف کابل کنترل یا فرمان چیست؟ کابل‌های فرمان دارای انواع ذیل هستند که هر یک ویژگی‌های خاص خود را داشته و برای مصارف خاص خود مناسب هستند:
- کابل فرمان افشان بدون شیلد: در این دسته از کابل‌ها؛ هادی از جنس مس آنیل شده و عایق آمیزه‌ای از ترکیبات PVC است؛ در این دسته از کابل‌ها رشته‌ها در یک یا چند لایه هم مرکز به هم تابیده شده‌اند. ضمنا این دسته از کابل‌های فرمان در واقع به نام کابل‌های فرمان افشان معمولی هم شناخته می‌شوند.
- کابل فرمان شیلد دار: این دسته از کابل‌ها برای استفاده در محیط‌های داخلی با دمای 40-5 درجه سانتی‌گراد مناسب هستند. کشش و خمش مستمر این کابل‌ها خیلی مجاز نیست. کابل فرمان شیلد دار یکی از کابل‌های مهم برای حفاظت از سیگنال‌های عبوری از کابل در مقابل میدان الکترومغناطیسی و آثار تخریب کننده این امواج است. شیلد موجود در این کابل از تاثیرات تشعشعات مغناطیسی بر روی کابل جلوگیری می‌کند. قیمت این دسته از کابل‌ها نسبت به انواع دیگر کابل‌های فرمان بالاتر است.
کابل فرمان کولر گازی
در واقع کابل فرمان یا کنترل کولر گازی همان‌طور که از اسمش مشخص است؛ در کولرها مورد استفاده قرار گرفته و به کابل اسپلیت هم معروف است. وظیفه این کابل در کولر گازی برقراری ارتباط بین یونیت‌های داخلی و خارجی اسپلیت برای تبادل سیگنال‌ها است.
این کابل در واقع دستگاه اسپلیت را به کنتور برق و سپس برق شهری وصل می‌کند. کابل فرمان کولر گازی اغلب از چندین رشته کابل تشکیل شده است که هر کدام به یک قسمت خاص از کولر گازی متصل می‌شوند؛ به گونه‌ای که یک رشته کابل با اتصال به کمپرسور دستور خاموش و روشن شدن را منتقل می‌کنند، یک رشته دیگر به مبدل حرارتی وصل شده و وظیفه تنظیم دما و فشار مبرد را بر عهده دارند و یک رشته دیگر به موتور فن برای کنترل سرعت فن وصل می‌شوند.
لازم به ذکر است کابل فرمان در کولرگازی‌های اینورتر به صورت دو رشته و یک کابل شیلد دار است. کابل شیلد دار مانع از بروز اختلالاتی نظیر نوسان و نویز در کولر گازی می‌شود. همچنین این دسته از کابل‌ها در انواع و ضخامت‌های مختلفی در بازار مصرف ارائه می‌شوند.
کابل فرمان شیلد دار
در ابتدای این مقاله با عنوان کابل کنترل یا فرمان چیست؟ به ارائه توضیحاتی در خصوص معرفی کابل کنترل یا فرمان پرداختیم و به کابل فرمان شیلد دار به عنوان یکی از انواع کابل‌های فرمان هم اشارات مختصری کردیم.
در این قسمت به عنوان تکمیل مطالب قبلی؛ منحصرا به معرفی کابل فرمان شیلد دار با ارائه توضیحات بیشتری خواهیم پرداخت. در واقع کابل فرمان شیلد دار به دلیل استفاده از شیلد و خاصیت حفاظتی آن؛ اغلب در پروژه‌های کنترلی و پروژه‌هایی که کابل برق در کنار کابل‌های مخابراتی قرار گرفته است استفاده می‌شود.
شیلد به کار گرفته شده در ساختمان این دسته از کابل‌های کنترلی از تاثیر مغناطیسی جریان برق بر روی این کابل‌ها کاسته و باعث می‌شود که انتقال سیگنال‌های فرمان بدون نویز صورت بگیرد. از این‌رو استفاده از این نوع کابل در مکان‌های دارای میدان مغناطیسی متداول است.
این دسته از کابل‌ها در سایزهای مختلفی شامل 2 تا 61 رشته بسته به نوع کاربری تولید می‌شوند؛ ولی کابل‌های فرمان شیلد دار در سایزهای 2.5-0.25 بیشترین میزان مصرف را به خود اختصاص داده‌اند.
ضمنا از کابل‌های فرمان شیلد دار دارای روکش سیلیکونی در مکان‌هایی که در معرض حرارت و گرمای زیاد باشند استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که کابل‌های شیلد دار زره‌دار هم برای مکان‌هایی که امکان آسیب‌های مکانیکی زیاد باشد تولید و در بازار مصرف عرضه شده‌اند.
